Weet jij soms ook niet of je hoofdletters moet gebruiken in afgeleiden van aardrijkskundige namen of de windstreken? Het kan heel verwarrend zijn dat het zuiden zonder hoofdletter moet maar Zuid-Afrika met hoofdletters. Daarom geef ik je in dit blog uitleg en voorbeelden van hoofdletters bij aardrijkskundige termen.

Namen van plekken

Een aardrijkskundige naam schrijven we met een hoofdletter. Dit geldt voor steden, landen, streken, continenten, maar ook bergen, rivieren, woestijnen en hemellichamen.

• Parijs, Rome, New York, Tilburg
• Europa, Azië
• Japan, Nederland, Frankrijk
• het Andesgebergte, de Ardennen
• de Schelde, de Maas, de Rijn
• de Sahara
• de Poolster, Jupiter, Venus

*In niet-wetenschappelijke teksten schrijven we de zon, de maan en de aarde, dus met kleine letters.

Samenstellingen en afleidingen op basis van een aardrijkskundige naam behouden de hoofdletter.

• Leidseplein
• Nederlandkunde
• de Scheldeoevers
• Nederlands, Vlaams, Frans, Italiaans,
• een Gentenaar,

Soms denken we bij een soortnaam niet meer aan de plaats van herkomst, maar aan de kenmerken ervan. Dan vervalt de hoofdletter.

• een fles bordeaux
• 500 gram parmaham
• een marsmannetje (waar Mars wel een hoofdletter krijgt)
• nijlkrokodil
• neerlandistiek
• bourgondisch leven

*Het is wel Edammer kaas, maar een plakje edammer. In het eerste geval verwijzen we naar de plaats waar de kaas vandaan komt, bij het tweede is het enkel nog de kaas.

Windstreken

De naam van een windstreek schrijven we met een kleine letter:

• noorden
• het zuiden van Frankrijk
• zuidoosten

Als we een geografisch, economisch of politiek gebied bedoelen krijgt het woord een hoofdletter, maar dit geldt weer niet voor de afgeleiden. Dan krijg je dus:

• Het Zuiden wil meer geld van het Westen.
• de oosterse filosofie

Als de windstreek onderdeel is van de aardrijkskundige naam, zoals een land of streek, krijgt het wel weer een hoofdletter.

• Zuid-Afrika
• West-Vlaanderen

Talen en dialecten

Namen van talen en dialecten krijgen een hoofdletter.

• Nederlands
• Vlaams
• het Fries
• het Standaardnederlands
• Nieuwgrieks
• het West-Vlaams
• het New-Yorks

Samenstellingen en afgeleiden van een taal houden hun hoofdletter, maar werkwoorden en afgeleide zelfstandige naamwoorden krijgen een kleine letter.

• Engelse literatuur
• de Italiaanse streek

kleine letter:

• vernederlandsen
• verfransing

Volkeren

De naam van een bevolkingsgroep of een lid daarvan schrijven we met een hoofdletter als hij is afgeleid van een aardrijkskundige naam of als het om een specifiek volk gaat.

• de Groningse
• de Zuid-Afrikaan
• de West-Vlaming
• de Kelten
• een Eskimo

Een overkoepelende term voor een etnische groep schrijven we met een kleine letter. Ook als de benaming afgeleid is van een (geloofs)overtuiging schrijven we een kleine letter.

• een indiaanse
• een zigeuner
• een protestant
• islamitisch

Om het nog ingewikkelder te maken kan een groep soms wel een hoofdletter krijgen, bijvoorbeeld als een etnische of politieke groep, al dan niet gelovig, bedoeld wordt. Zo schrijven we wel een gesprek tussen christenen en joden, maar weer de gesprekken tussen Joden en Palestijnen.

Voor meer uitleg, regels en voorbeelden kun je verder lezen bij woordenlijst.org: https://woordenlijst.org/leidraad/16/3#r16e.

Ook benieuwd naar hoofdlettergebruik bij feestdagen? Daar lees je hier meer over.

Kom je er zelf niet uit? Dan kan ik je tekst voor je controleren. Ik zorg dat de hoofdletters op de juiste plek staan en haal ook alle andere fouten uit je tekst. Neem meteen contact met mij op of lees hier eerst meer over een tekstcorrectie.